Fauna Izraela

W związku z tym, że od zawsze interesuję się przyrodą, przed każdym wyjazdem próbuję zaczerpnąć nieco informacji na temat tego, co mogę zobaczyć w nowym miejscu. Tak też było z Izraelem, ale niestety nie udało mi się znaleźć żadnego źródła, w którym fauna i flora Izraela byłyby opisane w sposób zwięzły i w miarę dokładny. Tak więc pozwolę sobie na zebranie tu informacji, które udało mi się odszukać przed wyjazdem :)

Izrael jest niesamowicie zróżnicowanym krajem, nie tylko pod względem demograficznym czy geologicznym. Ogromna różnorodność żyjących w tym państwie gatunków zwierząt i roślin sprawia, że jest ono tym bardziej wyjątkowe. W Izraelu ochrona przyrody stawiana jest na pierwszym miejscu – wprowadzono surowe przepisy, podobno zakazujące nawet zbierania najzwyczajniejszych przydrożnych kwiatów. Za ochronę środowiska naturalnego odpowiedzialny jest Urząd ds. Przyrody i Parków Izraela (ang. Israel Nature and Parks Authority – INPA). Urząd ten sprawuje nadzór nad 150 rezerwatami i 65 parkami narodowymi obejmującymi łącznie niemal 1000 km2.

Część z rezerwatów (około 20) udostępniona została zwiedzającym, stworzono w nich drogi dojazdowe, szlaki piesze i centra informacyjne. Co roku rezerwaty te przyciągają ok. 2 milionów turystów. Izrael może poszczycić się wpisem na liście rezerwatów biosfery UNESCO – na listę wpisany został jeden z najważniejszych regionów tego kraju, Góra Karmel. W rejonie Wadi Araba i Góry Karmel funkcjonuje projekt Hai Bar – reintrodukcji do pierwotnych środowisk zwierząt, które niegdyś przemierzały pustynie i wzgórza Izraela. W tym celu hodowane są oryksy, strusie, daniele mezopotamskie, osły azjatyckie- onagery i osły somalijskie. Zwierzęta wyszukiwane są w różnych zakątkach świata i w ogrodach zoologicznych, po czym w specjalnych rezerwatach przygotowuje się je do powrotu do środowiska naturalnego.

Dla ratowania ginących gatunków stworzono wiele programów pomocy – rozstawiane są paśniki dla wilków, hien i lisów, ptakom urządza się bezpieczne miejsca lęgowe. Z plaż Morza Środziemnego regularnie zbierane są jaja żółwi, które następnie umieszcza się w inkubatorach. Po wylęgnięciu się, młode żółwie trafiają z powrotem do morza.

Przede wszystkim – koziorożce nubijskie!

Świat zwierząt Izraela jest typowy dla Regionu Śródziemnomorskiego. W Izraelu żyje około 100 gatunków dzikich ssaków. Porównując tę liczbę do ok. 140 gatunków ssaków zamieszkujących tereny Europy, można spróbować sobie wyobrazić, jak bogate są te tereny. Zwierzęta, które pochodzą z chłodniejszych terenów Europy żyją tam obok ssaków pochodzących z pustynnych terenów Arabii i Egiptu, a także z subkontynentu indyjskiego. Znaczna część zwierząt występujących w Izraelu występuje rzadko lub prowadzi nocny tryb życia, ale pomimo tego niektóre z nich da się z łatwością wypatrzeć m.in. jelenie, kozy górskie lub góralki syryjskie. W lasach występują daniele, dziki, żbiki, lisy, chausy (koty trzcinowe) i borsuki. Tereny pustynne i górzyste są zamieszkiwane przez gatunki chronione: gazelę arabską, koziorożca nubijskiego, lamparty oraz szakala złocistego. Izrael jest też miejscem, gdzie spotkać można orły, sokoły i wydry.

IS_4 dzień (51)fot. Koziorożec nubijski – samica

IS_DSC_0694fot. Koziorożec nubijski – samiec

W Izraelu licznie występują też gryzonie np. złote myszy kolczaste.

IS_13.07.2014 4 dzień (181)fot. Złota mysz kolczasta (Acomys russatus)

Jeśli zaś chodzi o ptaki, to do pospolitych gatunków należą kuraki i ptaki drapieżne jak np. będące pod ochroną sępy płowe lub ścierwniki (należy ich wypatrywać szczególnie w okolicach Morza Martwego). Wiele występuje też gatunków ptaków, które pojawiają się w Izraelu sezonowo, podczas wiosennych i jesiennych wędrówek z Europy do Afryki. Coroczne migracje ok. 500 mln ptaków sprawiły, że Izrael jest międzynarodowym centrum badań i współpracy ornitologicznej. Przeloty te można obserwować w ptasim rezerwacie Hula, na terenie kibucu Kfar Ruppin w dolinie Beit Sze’an, ale również w Centrum Obserwacji Ptaków w kibucu Lotan w Aravie oraz w Międzynarodowym Badawczym Centrum Ornitologicznym w Eilacie. W Izraelu zimę spędzają np. łyski i szpaki, natomiast w marcu i październiku niebo zapełnia się m.in. trzmielojadami i pelikanami. Nie trzeba się specjalnie rozglądać, żeby zobaczyć ptaki – są wszędzie, na plaży, w mieście, na pustyni…

IS_13.07.2014 4 dzień (114)fot. Czarnotek arabski (Onychognathus tristramii)

IS_2 dzień (9)fot. Majna brunatna (Acridotheres tristis)

IS_2 dzień (32)fot. Dudek zwyczajny (Upupa epops)

IS_DSC_0797fot. Wrony

IS_CSC_0313fot. Nektarnik palestyński (info: giera)

IS_13.07.2014 4 dzień (113)fot. Młodociany górniczek mały (info: giera)

IS_13.07.2014 4 dzień (78)fot. Przedstawiciel gołębiowatych – synogarlica senegalska (info: giera)

Nad polami Izraela lata ok. 135 gatunków motyli, mieniących się wszystkimi barwami i wzorami.
W związku z tym, że teren Izraela w przeważającej części jest suchy i piaszczysty, jest dobrym środowiskiem do rozwoju ok. 100 gatunków gadów, w szczególności węży jak np. żmija lewantyńska. Liczne są również jaszczurki, np. agama oraz kameleony. Płazy reprezentują np. salamandry i różnokolorowe żaby występujące tam, gdzie jest wystarczająco wilgotno.

IS_DSC_0222fot. Jaszczurka widziana w Jerozolimie

IS_DSC_0792fot. Ślimaczek

IS_P7130195fot. Ktoś wie, co to?

W Izraelu możemy napotkać również na wielbłądy. Nie udało się nam spotkać dzikich przedstawicieli tego gatunku, ale bardzo często można je zobaczyć w zagrodach mijanych gospodarstw lub po prostu na wysuszonych pastwiskach.

IS_2 dzień (59)fot. Wielbłądy w gospodarstwie

Izrael dzięki dostępowi do Morza Czerwonego może się również poszczycić dostępem do rafy koralowej. Chyba nikomu nie muszę przypominać wpisu o rafie koralowej. W Morzu Czerwonym żyje wiele tropikalnych ryb i barwnych korali.  Część czerwonomorskich gatunków może być dla człowieka niebezpieczna, dlatego należy zawsze kierować się zasadą „oglądaj ale nie dotykaj”. Poza tym rafa koralowa jest chroniona. Jest tak unikatowa, że szkoda byłoby ją zniszczyć – nawet przypadkiem. Izraelska rafa, tak jak jej egipska część, zamieszkiwana jest przez najróżniejsze gatunki ryb.

IS_P7120685fot. Różnokolorowe koralowce

Ryby spotykane w Morzu Czerwonym należą  do rodzin:

apogonowate (kardynałkowate) – to małe drapieżne ryby okoniokształtne. Nie stanowią zagrożenia dla ludzi. Preferują zagłębienia skalne w bezpośredniej bliskości rafy.

wargaczowate – kolejna rodzina ryb okoniowatych, cechą charakterystyczną jest otwór gębowy zakończony wyraźnymi wargami. Ciekawostką jest, że ubarwienie tych ryb może zmieniać się wraz z ich wiekiem. Czasem może dochodzić nawet do zmiany płci. Ryby te nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Endemicznym przedstawicielem tej rodziny w Morzu Czerwonym jest Thalassoma klunzingeri.

IS_P7120427fot. Thalassoma klunzingeri.

żagiewkowate – niewielkie ryby okoniokształtne o dennym trybie życia. Przedstawicielem rodziny jest żagiewka długonosa.

lucjanowate – powszechnie występujące ryby okoniokształtne, np. lucjan lampasek, lucjan jednoplamy

luszczowate – średniej wielkości, występującep owszechnie ryby okoniokształtne. Nie są niebezpieczne dla płetwonurków. Np. sparus czarnolicy

letrowate – średniej wielkości, występującep owszechnie ryby okoniokształtne. Nie są niebezpieczne dla płetwonurków. Np. paśnik żółtopłetwy

papugoryby – jak dla mnie najbardziej widowiskowe i największe ryby, jakie widziałam w Morzu Czerwonym. Charakterystyczny dla tych ryb jest dziób przypominający dziób papugi. Twór ten to nic innego jak zrośnięte zęby służące zgryzaniu pokarmu.Ryby te żywią się glonami i polipami koralowców. W trakcie trawienia pokarmu powstaje piasek koralowy. Papugoryby mogą być obojniakami, po śmierci dominującego w grupie osobnika liderem zostaje najsilniejsza samica która przechodzi zmianę płci i ubarwienia.

IS_P7120507fot. Papugoryba

IS_P7120617fot. Papugoryba zgryzająca pokarm

syganowate -rodzina morskich ryb okoniokształtnych o charakterystycznym kształcie pyska. Długość do 50cm. Ryby te mogą być niebezpieczne dla człowieka, ponieważ posiadają kolce jadowe umieszczone na płetwie grzbietowej. Ukłucie może być bardzo bolesne, a to za sprawą gruczołów jadowych znajdujących się w kolcach. Przykładowym gatunkiem jest lisogłów brązowoplamy.

ślizgowate – małe rybki żyjące na dnie, o jaskrawym ubarwieniu (szczególnie podczas godów), ciało czerwone lub żółte, głowa czarna. Występują na dnie skalistym od głębokości 2-3m do około 10m. Wielkość od 4-8cm. Można go spotkać leżącego na dnie, pływa niechętnie. Zupełnie nieszkodliwe dla człowieka. Np. ślizg trójpłewnik skoczek

szpadelkowate – rodzina ryb okoniokształtnych. Ciało krótkie, wysokie, silnie bocznie spłaszczone. Duża płetwa grzbietowa i odbytowa.  W ubarwieniu dorosłych dominują pionowe czarne pasy. Nie są niebezpieczne dla nurków. Np. plataks okrąglopłetwy

garbikowate – ta rodzina obejmuje małe (przeważnie 5-10cm) ryby okoniokształtne. Gatunki są intensywnie ubarwione, żyją stadnie lub w parach. Potrafią zaatakować nurka w obronie swojego terytorium, ale nie są dla człowieka niebezpieczne. Z tej grupy widzieliśmy całą ławicę  garbików pasiastych oraz rybkę znaną z filmu „Gdzie jest Nemo” – błazenka.

IS_P7120634fot. Garbik pasiasty

IS_Amfiprionfot. Błazenek (Amfiprion) ukryty w ukwiale

ostrobokowate – rodzina morskich ryb okoniokształtnych. Są to szybko pływające drapieżniki, często tworzące ławice. Ciało tych ryb jest bocznie spłaszczone, ubarwienie zwykle srebrne lub złote. . U większości gatunków w linii bocznej występuje rząd przekształconych, ostrych łusek. Posiadają również dwa kolce przed płetwą odbytową. Nie są niebezpieczne dla człowieka.

strzempielowate – rodzina ryb okoniokształtnych, występują tu zarówno duże ryby o znaczeniu gospodarczym (smaczne mięso) jak i małe o długości 3-10cm spotykane w hodowlach akwariowych. Posiadają ciało krępe wydłużone, pokryte drobnymi łuskami o atrakcyjnym ubarwieniu, duży otwór gębowy z wyraźnymi wargami, duże osobniki posiadają wyraźnie widoczne zęby. Nie są niebezpieczne. Np. graniec zmienny

makrelowate – rodzina morskich ryb okoniokształtnych. Cenione jako ryby konsumpcyjne. Występują bardzo powszechnie. W żaden sposób nie zagrażają płetwonurkom.

latarnikowate – występują bardzo powszechnie w zagłębieniach skalnych, ich znakiem rozpoznawczym jest charakterystyczna sylwetka i duże oczy.

rogatnicowate – rodzina ryb promieniopłetwych średniej wielkości i dużych. Posiadają bardzo charakterystyczny kształt, ciało wysokie, bocznie spłaszczone. Oczy umieszczone wysoko, mały otwór gębowy, ubarwienie bardzo różne, ale przeważnie intensywne. Długość ciała od 30-80cm, Głębokość występowania 0-50m. Rogatnice mają młode w okresie październik-listopad. W okresie opieki nad młodymi mogą być niebezpieczne dla nurków. Np. widziany przez nas rożec arabski.

IS_Rożec arabski 1fot. Rożec arabski

IS_P7120788fot. Sufflamen albicaudatus

najeżkowate – ryby trudne do pomylenia, żyją głównie w płytkich wodach. Gdy są przestraszone, najeżają kolce na swoim ciele. Można je spotkać na małych głębokościach w pobliżu rafy koralowej. W Morzu Czerwonym występuje bardzo powszechnie.

rozdymkowate – ryby występujące blisko rafy, nie są zbyt dobrymi pływakami. Długość ciała tych ryb dochodzi do 30cm.

kosterowate – ryby rozdymkokształtne, ciało zwykle atrakcyjnie ubarwione, posiadają gruczoły z trującą substancją. U niektórych ryb występują dodatkowe kolce. Ryby te nie mają płetw brzusznych, a w płetwie grzbietowej brak jest promieni twardych

murenowate – duże drapieżne ryby promieniopłetwe, prowadzą skryty głównie nocny tryb życia. Mogą byż niebezpieczne dla człowieka ze względu na możliwość dotkliwego pogryzienia.

ustnikowate – rodzina ta obejmuje jaskrawo ubarwione ryby z charakterystycznie ukształtowanym pyszczkiem i uwydatnionymi „ustami”. Często pływają parami, są bardzo płochliwe. Nie są groźne. Udało nam się zobaczyć kilku przedstawicieli tej grupy, m.in. Chaetodon paucifaciatus i ustniczka cesarskiego (Chaetodon lunula)

IS_P7120602fot. Ustniczki cesarskie (Chaetodon lunula)

kongerowate – morskie ryby węgorzokształtne. Ryby te charakteryzują się wydłużonym wężowatym ciałem, w przekroju poprzecznym okrągłym, w części ogonowej bocznie spłaszczonym. U niektórych gatunków można zauważyć bardzo duże dobrze wykształcone oczy. Płetwy: ogonowa, grzbietowa i odbytowa są ze sobą połączone. Ubarwienie od żółtawo-zielonego do brązowego lub czarnego. Aktywne są zwykle w nocy. Nie stanowią zagrożenia dla nurków.

skorpenowate (skrzydlice, szkaradnice, skorpeny) – posiadają ciało krępe, dużą głowę oraz oczy i otwór gębowy, ubarwienie kamuflujące, zwykle jedna (czasami dwudzielna) płetwa grzbietowa, wiele gatunków posiada kostne narośle i długie kolce, często z jadem, kolce mogą występować na głowie, pokrywach skrzelowych, w płetwie grzbietowej i w płetwach piersiowych – są bardzo niebezpieczne dla płetwonurków. U niektórych przedstawicieli brak pęcherza pławnego. Mogą osiągać wielkość do ok. 1 m długości. Prowadzą przydenny tryb życia, aktywne zwykle w nocą.

płaskogłowate – spotykane przy dnie, dla niewprawnego oka są niedostrzegalne.

igliczniowate – ryby morskie ciernikowate z rodziny igliczniokształtnych o bardzo charakterystycznym kształcie Np. konik morski

jaszczurnikowate – rodzina ryb drapieżnych, posiadają ciało wydłużone, cylindryczne, duży szeroki otwór gębowy z licznymi drobnymi zębami. Żywią się głównie rybami.

barwenowate – rodzina ta obejmuje 6 gatunków ryb okoniokształtnych. Cechami charakterystycznymi tych ryb są: wydłużone, bocznie spłaszczone ciało, dwa długie wąsy wspomagające poszukiwanie pokarmu na dnie, atrakcyjne ubarwienie. W całej swej okazałości zaprezentowała się nam sułtanka czerwonomorska.

IS_P7120303fot. Sułtanka czerwonomorska (Parupeneus forsskali)

ogończowate – rodzina ryb chrzęstnoszkieletowych, występują powszechnie w ciepłych morzach całego świata, obejmująca ponad 70 gatunków, w tym jadowite. Posiada kształt płaski, szerokie płetwy piersiowe podobne do skrzydeł, brak płetwy grzbietowej i ogonowej, na długim ogonie kolec (jadowy lub nie). Ich atak może być dla człowieka śmiertelny. Najbardziej znana ofiara to Steve Irwin (pogromca krokodyli). Zdarzenie miało miejsce 4 września 2006, w czasie podpływania do ogończy Dasyatis brevicaudata nastąpił atak. Irwin został trafiony w serce i zmarł na skutek utraty krwi.

barakudowate – ryby te pływają dużymi ławicami. Posiadają ciało wydłużone z charakterystycznymi pionowymi pasami na ciele (ok. 20pasów). Ryby potencjalnie niebezpieczne dla nurków.

hajdukowate – jaskrawe ubarwienie ciała uzbrojonego w twarde łuski i ostre kolce. Ryby te lubią miejsca zacienione jak np. wraki statków, występują w grupie.

pokolcowate – całkiem spore ryby okoniokształtne żerujące w bliskiej odległości od rafy. Przedstawicielem tej rodziny jest widziana przez nas zebrasoma niebiesko- żółta (Zebrasoma xanthurum) oraz Zebrasoma desjardinii.

IS_P7120504fot. Zebrasoma desjardinii

fistulkowate – ciało silnie wydłużone i cienkie, lekko bocznie spłaszczone. Głowa i pysk również silnie wydłużone. Skóra naga lub pokryta drobnymi, nieregularnie położonymi płytkami kostnymi. długość do 150cm. Występują w okolicach rafy lub nad dnem.

belonowate – występują na małej głębokości do 5m. w Morzu Czerwonym jak i Morzu Śródziemnym, długość do 130cm. Żyją pojedynczo lub w grupie, polują z zaskoczenia ukrywając się przy powierzchni wody.

Temat izraelskiej fauny jest tematem-rzeką, o zwierzętach występujących na terenie tego państwa można pisać i pisać :) W kolejnym wpisie spróbuję przybliżyć odrobinę świat izraelskiej flory.

Cztery kroki do udanego urlopu: wyszukaj lot...
... zarezerwuj nocleg... Booking.com
... wypożycz samochód...
... zminimalizuj swoją odpowiedzialność w razie uszkodzenia auta i ciesz się wyjazdem!

Powiązane teksty

Komentarze do: “Fauna Izraela”

  1. tak informacyjnie
    fot. Podejrzewam, że był to koliber -> raczej nie, kolibry zamieszkują „Nowy Świat”, na zdjęciu nektarnik palestyński.
    fot. Jeden z ptaków widzianych na Masadzie -> na zdjęciu młodociany górniczek mały
    fot. Przedstawiciel gołębiowatych -> prawdopodobnie synogarlica senegalska

    1. Monika | Podróżowisko.pl

      Dzięki wielkie! Żeby nie wprowadzać w błąd – opisy zostały zaktualizowane. O ile synogarlicę podejrzewałam, o tyle pozostałych gatunków chyba w życiu bym nie rozpoznała… Znawca z pasji?

  2. Stanisław

    Dziękuję za łatwe naprowadzenie dwóch gatunków ptaków i myszy: czarnotka arabskiego na Masadzie i majny brunatnej w Cezarei Nadmorskiej oraz kolcomyszy złotawej – również w Masadzie. Właśnie wróciłem z Izraela i oglądając zdjęcia zastanawiałem się jak je oznaczyć. Fajne opisy. Pozdrawiam i życzę wielu miłych wrażeń z udanych podróży. Stanisław.

    1. Podróżowisko.pl

      Dziękuję i wzajemnie życzę miłych wrażeń podróżniczych! Pozdrawiam!

Skomentuj