Dzień 12, 07.05.2014 – BOBIGNY – PARYŻ – BOBIGNY
Pierwszego dnia w Paryżu zwiedzaliśmy głównie te atrakcje, które nie są objęte Paris Museum Pass, na drugi dzień zdecydowaliśmy się wykupić tę kartę. Paris Museum Pass to nic innego jak karta umożliwiająda wstęp do ponad 60 muzeów i innych obiektów w Paryżu i jego okolicach (np. do Wersalu). Karta ma wiele zalet – po pierwsze, jeśli chce się zwiedzić wiele płatnych atrakcji, z kartą można oszczędzić nawet kilkadziesiąt euro. Po drugie, unika się stania w kolejkach do kasy, ponieważ wiele atrakcji ma specjalnie oddzielne wejścia dla posiadaczy karty. Liczy się to szczególnie w sezonie wiosenno – letnim, kiedy w kolejkach można stracić naprawdę dużo czasu. Po trzecie, karta uprawnia do nieograniczonej ilości wejść do atrakcji (z wyjątkiem Wersalu – ze względu na ograniczoną ilość zwiedzających można wejść tam jedynie raz).
Możemy znaleźć tam grobowce takich postaci jak: Wolter, Jan Jakub Rousseau, Victor Hugo, Alexandre Dumas, Emil Zola, Jean Jaurès. Ponadto w Panteonie pochowany został twórca pisma dla niewidomych Louis Braille oraz generał François Marceau. Jest i polski akcent – w jednej z krypt ustawiony został grobowiec Marii Skłodowskiej-Curie oraz jej męża. Nie wiem, jakie zasady panują we Francji jeśli chodzi o nazwiska dwuczłonowe, ale grobowiec Marii Skłodowskiej Curie został podpisany odwrotnie niż u nas – Marie Curie- Skłodowska. Według naszych zasad, sugeruje to błędnie, że była Francuską która wyszła za mąż za Polaka…
Tuż obok Panteonu stoi kościół św. Szczepana ze Wzgórza – perła architektury sakralnej. W kościele tym znajduje się relikwiarz patronki francuskiej stolicy – św. Genowefy (w 451r. jej modlitwa ocaliła miasto przed Hunami i głodem). Świątynia budowana była w latach 1492-1626.
Z placu św. Genowefy blisko już do Sorbony, założonego w 1253r. najsłynniejszego paryskiego uniwersytetu. Niestety jeśli nie jest się studentem, nie można wejść na jej teren. Sorbona to: 2 muzea, 22 amfiteatry, 22 sale konferencyjne, 16 sal egzaminacyjnych, 37 gabinetów profesorskich, 40 laboratoriów, biblioteka, obserwatorium astronomiczne, biura, apartamenty rektora… W prezbiterium kaplicy pochowano kardynała Richelieu, na ścianie zawisła kamienna replika kardynalskiego kapelusza. Legenda głosi że gdy spadnie, będzie to znak że Richelieu wypuszczono z piekła.
Pierwszym paryskim muzeum, które odwiedziliśmy było Narodowe Muzeum Wieków Średnich (Musée de Cluny – Musée national du Moyen Âge). Jest to trzecia pod względem wielkości placówka na świecie poświęcona sztuce średniowiecza. Sam budynek robi wrażenie, warto przyjrzeć mu się dokładniej.
Muzeum mieści się w średniowiecznej siedzibie opatów z Cluny od 1844r. Gromadzi zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego począwszy od późnoantycznej sztuki Galów aż do późnego średniowiecza. Do zbiorów zalicza się średniowieczna rzeźba kamienna, drewniana, alabastrowa, malarstwo książkowe, tablicowe i witrażowe oraz rzemiosło artystyczne – głównie złotnictwo.
W muzeum tym przechowywane są głowy królów Izraela i Judy. Posągi królów stały na galerii królewskiej przy wejściu do katedry Notre Dame. Podczas rewolucji francuskiej lud myśląc, że są to posągi królów francuskich, strącił im głowy, które zaginęły. W czasie odrestaurowywania katedry, głowy rzeźb zostały odtworzone, jednak przez długi czas nikt nie wiedział co stało się z oryginałami. W latach 70-tych odnaleziono oryginalne głowy, które trafiły do muzeum.
Najsłynniejszy jest cykl sześciu późnogotyckich holenderskich gobelinów „Damy z jednorożcem” z XVw. Cykl tapiserii utkany został z wełny i jedwabiu, kartony tworzące projekty zostały wykonane w Paryżu pod koniec XVw. Tematem przewodni mcyklu są ludzkie zmysły – smak, węch, słuch, wzrok i dotyk. Szósta tapiseria opatrzona jest mottem A mon seul desir („Mojemu jedynemu pragnieniu”). Znaczenie tego przesłania do tej pory nie zostało wyjaśnione. Każdy z gobelinów przedstawia kobietę z lwem po prawej i jednorożcem po jej lewej stronie. Pojawiają się także rożne ptaki, małpy i króliki.
Po wyjściu z muzeum skierowaliśmy się do urokliwej uliczki pełnej restauracji. Tym razem było ciut lepiej, ale w dalszym ciągu to co nam podano nie zasługiwało na miano doskonałej francuskiej kuchni. Omułki były niedoprawione, ugotowano je jedynie z cebulą, podano do tego cytrynę i tyle. Zupa cebulowa – nie było czuć cebuli, tylko jakieś kwaśne wino. Najlepszy z tego zestawu był deser – mus czekoladowy i francuskie sery (jeden z mleka krowiego, drugi z koziego – mój faworyt :)).
Kościół Saint-Severin, który minęliśmy po drodze na wyspę Cite to arcydzieło gotyku płomienistego. W świątyni tej znajduje się najstarszy paryski dzwon oraz witraże zestawiające gotyk ze współczesną sztuką. Możemy tam podziwiać kopię obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej. Kościół wybudowany został w XIIIw., to tutaj modlili się krzyżowcy przed wyruszeniem na IV krucjatę do Ziemi Świętej.
Bardzo blisko kościoła Saint-Severin znajdziemy mniejszy i starszy kościół Saint-Julien-le-Pauvre wybudowany w XIIw. Stoi ukryty pomiędzy drzewami za małym skwerkiem. Na skwerze rośnie drugie najstarsze w Paryżu drzewo – robinia akacjowa zwana grochodrzewem.
Z kościoła Saint-Julien-le-Pauvre już tylko rzut kamieniem dzieli turystę od katedry Notre Dame. Katedrę co roku odwiedza ok. 12 mln turystów z całego świata zachwycając się jej gotyckim stylem. Katedra jest najczęściej odwiedzanym zabytkiem w całej Francji. Budowa tego cudu architektury trwała prawie 200lat, ukończono ją w 1340r. Katedry nie ominęły zamieszki związane z Rewolucją Francuską, została doszczętnie splądrowana. Antyklerykalni rewolucjoniści przemianowali ją w 1794r. na „świątynię rozumu”, a później stała się magazynem paszy i wina. Dopiero Victor Hugo poruszony losem katedry przekonał władze do przeprowadzenia jej gruntownej renowacji. Prace trwały 19 lat, ich efektem było dobudowanie zakrystii, zrekonstruowanie strąconej przez rewolucjonistów 90 metrowej iglicy i dodanie chimer mających za zadanie odstraszać demony. Bryła świątyni nie jest wbrew pozorom symetryczna – w średniowieczu idealna symetria uosabiała boski perfekcjonizm, dzieło rąk człowieka musiało odbiegać od doskonałości. Każdy z elementów fasady ma znaczenie symboliczne – linie wertykalne oznaczają Trójcę Świętą, horyzontalne – ludzkość. Ogromna rozeta na środku symbolizuje Chrystusa. Kolo oznacza wieczność, a opisany na nim kwadrat to świat doczesny, cztery kąty kwadratu to cztery żywioły. Rozeta została wykonana tak precyzyjnie, że przez 700 lat nie wypaczył się żaden jej element. Otacza niczym aureola figurę Matki Boskiej i dwóch towarzyszących jej aniołów. Ukrytych znaczeń jest dużo więcej. Fasadę wieńczą dwie wysokie wieże, na jedną z nich można wejść po schodach by podziwiać Galerię Chimer oraz przepiękny widok na Paryż.
Architekt odpowiedzialny za renowację, uwiecznił się na fasadzie w galerii królów, którą również rekonstruował. To właśnie z tej galerii rewolucjoniści odrąbali głowy królów, które obecnie można podziwiać w Muzeum Cluny. Rysy jego twarzy ma również jeden z apostołów przy zrekonstruowanej iglicy.
Po krótkiej chwili w szybko posuwającej się kolejce (wejście jest darmowe), wchodzi się do świątyni ogarniętej lekkim półmrokiem.
Mój zachwyt wzbudziły przepiękne witraże w postaci rozet z XIIIw.
Na górze wież Notre Dame królują chimery. Trudno je dostrzec z dołu, dlatego warto wspiąć się po 387 schodach na zachodnią wieżę katedry. Wejście z kartą Paris Museum Pass jest bezpłatne, trzeba jednak postać w długiej, wolno poruszającej się naprzód kolejce. Większość maszkaronów to XIX wieczne rekonstrukcje projektu Eugeniusza Viollet-le-Duc. Tworzone były przez 15 rzeźbiarzy. Oryginalnych maszkaronów z XIIIw. pozostało niewiele i mają nieco inne formy. Chimery w czasach średniowiecza miały odstraszać zło, ponieważ uważano, że jeśli demon zobaczy swoje odbicie – ucieknie.
Najsłynniejszy Stryge wpatruje się gdzieś w dal:
Poza chimerami, można zauważyć również rzygacze. Rzygacze pełnią funkcję użytkową, odprowadzają deszczówkę jak najdalej od murów katedry.
W bliskiej odległości od katedry Notre Dame znajduje się fontanna Saint-Michel – jedna z najwyższych paryskich fontann. Skierowana jest frontem do Sekwany. Fontanna została zaprojektowana przez Gabriela Daviouda. Wyrzeźbiona postać to św. Michał w stroju cesarza rzymskiego wygrywający walkę ze smokiem. Plac Saint-Michel jest jednym z popularniejszych miejsc spotkań tak turystów jak i Paryżan, o każdej porze dnia i nocy spotka się tu ludzi.
Nad brzegiem Sekwany na długości 3km swoje miejsce mają bukiniści z budkami zastawionymi głównie książkami. Miejsce zajmują już od połowy XVI w., dlatego trwale wpisali się w historię tego miejsca. Zawód bukinisty został nawet zalegalizowany (w 1859r), co roku miasto wydaje 245 odnawialnych koncesji. Budki zbite są z desek, mają głębokość 20cm, są wysokie na 1,10m. Niegdyś można było tam wyszperać białe kruki, obecnie bukiniści zaczynają coraz częściej sprzedawać gadżety dla turystów i przewodniki.
W Paryżu widzieliśmy mnóstwo młodych par Azjatów, które w różnych zakątkach miasta miały swoje sesje ślubne. Niektóre kreacje były naprawdę oryginalne…
Będąc w Paryżu nie sposób pominąć Centrum Pompidou. A przynajmniej tak myślałam planując wyjazd. Po drodze z katedry Notre Dame w stronę wspomnianego muzeum minęliśmy budynek paryskiego ratusza – w czasach średniowiecza było to miejsce straceń. Rodzaj śmierci zależał od statusu społecznego: chłopów i mieszczan wieszano, szlachcicom ścinano mieczem lub toporem głowy, heretyków i czarownice palono na stosie. Za morderstwo rozciągano na kole, a za obrazę majestatu ćwiartowano. W 1792r. po raz pierwszy wypróbowano tam gilotynę, jednak rozczarowany szybkością z jaką wymierzono karę tłum obserwujący egzekucję wygwizdał kata. Paryżanie twierdzą, że teren przed ratuszem to hektar ziemi najbardziej przesiąknięty dziejami francuskiej stolicy. Władze miasta urzędują w tym miejscu już od ponad 650 lat. Niestety nie jest to oryginalnie zachowany budynek, gdyż spłonął on w czasie Komuny Paryskiej w 1871r.
Blisko ratusza stoi wieża św. Jakuba – pozostałość po kościele cechu rzeźników. Pochodzący z XVI w. kościół Saint-Jaques-de-la-Boucherie został rozebrany przez rewolucjonistów. Wieża została oszczędzona, ale zamieniono ją na fabrykę myśliwskiego śrutu.
W końcu dotarliśmy do Centrum Pompidou. I tu ponownie karta Paris Museum Pass uprawnia do bezpłatnego wejścia na wystawy stałe muzeum. Byliśmy dość późno, kolejek do wejścia już nie było. Budynkowi warto przyjrzeć się z zewnątrz – awangardowa bryła jest bardzo oryginalna. Oryginalność w tym wypadku polega na tym, że wszystkie rury, które zwykle są ukryte wewnątrz, zostały umieszczone na zewnątrz budynku. Żółty kolor przewodów i rur oznacza instalację elektryczną, niebieski to przewody wentylacyjne, zielony to sieć wodno- kanalizacyjna. Czerwonym oznaczono windy i schody ruchome umieszczone w szklanym tunelu.
Samo muzeum zajmuje czwarty i piąty poziom. Zbiory są imponujące – ok. 56tys. dzieł 5 tys. artystów. Muzeum może pokazać na raz jedynie 1350 eksponatów. Niestety muzeum dla mnie było mało ciekawe. Nie interesuję się sztuką nowoczesną, dlatego po wyszukaniu kilku dzieł Pabla Picassa wolałam odpuścić dokładniejsze zwiedzanie. Picasso jak najbardziej mi wystarczył.
Ja to chyba nigdy nie zrozumiem tej nowoczesnej sztuki ;)
Z góry Centrum Pompidou roztacza się widok na wzgórze Montmartre.
W bardzo bliskiej odległości od Centrum Pompidou znajduje się fontanna Niewiniątek. Pierwsze fontanny pojawiły się w Paryżu w średniowieczu. W 1825 r. miasto było ozdobione 27 publicznymi fontannami, zaś w czasach II Cesarstwa było ich już kilka tysięcy. Fontanna Niewiniątek autorstwa Goujona, to najważniejsza jego praca. Ta jedyna zachowana obecnie renesansowa fontanna zdobiona postaciami nimf, powstała w 1549 roku z powodu uroczystego wjazdu Henryka II do Paryża. Wybudowana została na miejscu starego cmentarzyska przekształconego w skwer.
Fontanna Niewiniątek stoi na miejscu Cmentarza Niewiniątek, na którym niegdyś przez ok.700 lat grzebano paryżan. Cmentarz w końcu się przepełnił i zmarłych grzebano w masowych grobach poza jego murami. Doprowadziło to do tego, że okolicę opanowały szczury, psy i gnilny odór. Władze miasta zdecydowały o zamknięciu cmentarza i przeniesieniu ekshumowanych szczątków ok. 2mln. pochowanych na nim osób na teren opuszczonych kamieniołomów Tombe-Issoire.
Dzień zakończyliśmy w okolicy kościoła Saint- Eustache. Projekt tego kościoła wzorowany był na Notre Dame.
Wracając do hotelu zrobiliśmy zakupy w Carrefourze przy stacji metra Cardinal Lemoine. Carrefour otwarty jest do 22:00, jest bardzo dobrze wyposażony we wszelkiego rodzaju francuskie specjały, m.in. sery. Wybór jest tak ogromny, że do hotelu wróciliśmy z mocno „pachnącą” torbą zakupów pełną serów z mleka koziego, krowiego i nawet owczego. Każdy ruch w metrze uwalniał specyficzne aromaty… ;) Tuż pod hotelem spotkaliśmy grupkę Ukraińców, z którymi chwilę porozmawialiśmy – oni po swojemu, my po swojemu :) Okazało się, że nocujemy w tym samym hotelu.
Rocznik 86. Zarażona podróżniczym bakcylem od ponad 25 lat, raczej bez szans na wyleczenie. Lubiąca ciepełko miłośniczka Azji Południowo-Wschodniej oraz paradoksalnie… Islandii. W wolnej chwili zajmuje się swoimi pozostałymi pasjami jakimi są rośliny owadożerne oraz amatorsko fotografia.
