Gdzie znaleźć największą w Polsce galerię zewnętrzną dosłownie przepełnioną sztuką uliczną? W Łodzi! Na wielu budynkach podziwiać można w tym mieście dzieła tak polskich, jak i zagranicznych artystów streetartowych. Nie jest to jednak świeża sprawa. Murale w Łodzi powstają już od wielu lat (tradycja ta wywodzi się jeszcze z czasów PRL).
8.08.2020
Łódź przez długi czas wiązała się dla mnie z wieloma wspomnieniami. Tymi miłymi, ale i niestety niezbyt przyjemnymi. Ze względu na te drugie wiele lat podchodziłam do tego miasta niechętnie. Wizyt w nim unikałam jak ognia, jednak w drodze powrotnej znad osadnika Gajówka postanowiłam przełamać się i powtórnie zajrzeć do dawnego przemysłowego ośrodka. I ta wizyta była mi potrzebna – Łódź na nowo polubiłam! Z założenia bardzo krótki wypad zaowocował długim spacerem w poszukiwaniu murali. Pierwszym, ale raczej nie ostatnim. Bo w Łodzi jeszcze zawitam.
Do Łodzi przybywają artyści z różnych zakątków świata – Chiny, Rosja, Brazylia, Australia czy Puerto Rico to tylko kilka państw, których przedstawiciele sztuki ulicznej przyjechali, by zostawić po sobie ślad. Żeby tego było mało, to właśnie w Łodzi powstał mural, który swego czasu został wpisany do księgi rekordów Guinnessa jako największe dzieło wielkoformatowe! Powstały w 2001 r. mural pt. „Łódź” w dalszym ciągu oglądać można przy słynnej ulicy Piotrkowskiej.
Ile murali jest w Łodzi? Podejrzewam, że nikt nie doliczył się kompletu – tym bardziej, że jedne dzieła znikają, a kolejne pojawiają się w różnych częściach miasta. Sama jednak naliczyłam około 90-100 ulicznych obrazów. Sporo, prawda? Powyższa mapa powinna pomóc Ci w ich odnalezieniu w trakcie spaceru (albo i przejażdżki, ponieważ wiele z rysunków oddalonych jest od centrum).
To co? Zakładamy wygodne (koniecznie!) buty i ruszamy na poszukiwanie łódzkich murali?
Murale w Łodzi: „Święty Wojownik”
Autor: Inti
Lokalizacja: ul. 28 Pułku Strzelców Kaniowskich 48
Rok powstania: 2012
Mural przywodzący na myśl klimaty Ameryki Południowej to powstałe w ramach II edycji Galerii Urban Forms dzieło chilijskiego artysty przedstawiającego się jako Inti. Charakterystyczna postać o twarzy zwierzęcia (mi na myśl przychodzi owca lub misiek) to jedno z dwóch dzieł. Drugi mural – „I believe in goats” – znaleźć można przy ul. Wyszyńskiego 80.
Murale w Łodzi: „Jeleń”
Autor: DALeast
Lokalizacja: ul. Łąkowa 10
Rok powstania: 2014
To chyba mój ulubiony łódzki mural. Powstały w ramach IV edycji Festiwalu Urban Forms jeleń zwraca uwagę już z daleka. Leżące trochę dalej od ścisłego centrum nieco mroczne dzieło artysty ukrywającego się pod pseudonimem DALeast charakteryzuje się niesamowitą szczegółowością. Na postać zwierzęcia składa się cała masa poskręcanych ze sobą gałązek służących za schronienie dla ptaków. Pole do interpretacji jest tu niezwykle szerokie!
Murale w Łodzi
Autor: Piotr Pauk „Lump”
Lokalizacja: ul. Wólczańska 109
Rok powstania: 2012
Widoczny przy zachowanym w komiksowym stylu sercu napis „Czas pożarł nas” powstał na bazie słowa „pożar” – w okresie PRL widniał w tym miejscu mural ostrzegający przed płomieniami (w sąsiedztwie mieści się jednostka straży pożarnej). Nadszarpnięte zębem czasu dzieło zostało zmodyfikowane w ramach II edycji festiwalu Galeria Urban Forms w 2012 roku przez szczecińskiego artystę Piotra Pauka pseudonim Lump. Trzeba przyznać, że efekt pracy jest ciekawy!
Murale w Łodzi: „Rubinstein”
Autor: Eduardo Kobra
Lokalizacja: ul. Sienkiewicza 18
Rok powstania: 2014
To właśnie z Łodzi wywodził się wielki pianista, Artur Rubinstein i dlatego też mężczyzna ten został uhonorowany swoją podobizną na jednym z budynków przy ulicy Sienkiewicza, w pobliżu noszącej imię słynnego wirtuoza Filharmonii Łódzkiej. Fotorealistyczna stylistyka, kalejdoskopowe, przepełnione kolorem wzory, motyw klawiszy pianina – wszystko to wyszło spod ręki brazylijskiego artysty Eudardo Kobry. Mural powstał w ramach programu rewitalizacyjnego Mia100 Kamienic. Obraz powstały na ścianie w pełni oddaje oblicze słynnego muzyka – powstał na bazie rzeczywistego zdjęcia wykonanego prawdopodobnie w berlińskim ZOO w 1950 r.
Murale w Łodzi: Motyl
Autor: ???
Lokalizacja: ul. Sienkiewicza 21
Rok powstania: 1987
Murale w Łodzi powstawały już w czasach PRL, ale niestety do dzisiaj – z tego co wiem – zachował się w swej oryginalnej formie jeden. Reklama Pewexu w postaci prostego, ale kolorowego motyla, widnieje po dziś dzień na budynku przy Sienkiewicza 21. Pomyśleć, że mural ten jest raptem o rok młodszy ode mnie! Motyl znajduje się tuż obok słynnego „Rubinsteina”.
Murale w Łodzi
Autor: Sławek Czajkowski „Zbiok”
Lokalizacja: ul. Traugutta 9
Rok powstania: 2011
W ramach cyklu spotkań Skrzyżowania Niepodporządkowane organizowanego przez Klubokawiarnię Owoce i Warzywa oraz fundację Vlepvnet w 2011 roku powstało z ręki Sławka Czajkowskiego – Zbioka – kontrastowe dzieło z karykaturalnymi postaciami. Mural przy Traugutta 9 ma za zadanie zwrócić uwagę odbiorcy na problem rozwarstwienia społecznego, znieczulenie mieszkańców miast i „skrajny liberalizm ekonomiczny”.
Murale w Łodzi: „Po rozmowie”
Autor: Morik
Lokalizacja: róg ulicy Zachodniej i Więckowskiego
Rok powstania: 2014
Rosyjski artysta Morik zaczął swoją karierę od graffiti i projektowania 3D, następnie wprowadził do swoich prac fotorealizm i surrealizm. Dziś łączy wszystko w jednym obrazie, z mocnym naciskiem na formę, kolorystykę i układ graficzny zamiast przekazu. Dzieło widoczne na rogu ulic Zachodniej i Więckowskiego pozwala na wiele interpretacji. Ja widzę tu zniszczoną przez życie kobietę, której portret świadczący o dawnej urodzie wisi wyblaknięty gdzieś z tyłu. Może znajdujące się po lewej stronie puste butelki mają symbolizować problem z alkoholem? Odłożona niedbale słuchawka telefonu może sugerować dopiero co zakończoną rozmowę, która niekoniecznie poszła po jej myśli. Moim zdaniem to jeden z bardziej intrygujących łódzkich murali.
Murale w Łodzi: „Cisza”
Autor: Łukasz Berger
Lokalizacja: ul. Wólczańska 13
Rok powstania: 2015
Muralem trudno to nazwać, ale na pewno „Cisza” postała w ramach działań Łódzkiego Centrum Wydarzeń jest warta uwagi i wspomnienia w tym tekście. Nietypowa instalacja wykonana w 2015 roku z 1300 metalowych prętów różnej długości (3-60 cm) zawładnęła ścianą budynku przy Wólczańskiej 13 za sprawą wrocławskiego artysty, Łukasza Bergera. Całość waży pół tony! Do powstania dzieła użyto kwasoodpornej stali. W zależności od kąta padania promieni Słońca, „Cisza” wygląda nieco inaczej. To pierwszy tego typu mural 3D na świecie!
Murale w Łodzi: „Gekon”
Autor: Egon Fietke ( Andrzej Miastkowski)
Lokalizacja: ul. Traugutta 5
Rok powstania: 2016
Gekon to niezbyt duża, powstała z okazji imienin patrona ulicy mozaika, którą znaleźć można przy ul. Traugutta 5. Nieco kosmiczna stylistyka zwraca uwagę tak samo jak oko zwierzęcia – w tym celu artysta kryjący się pod pseudonimem Egon Fietke wykorzystał otwór wentylacyjny budynku.
Murale w Łodzi: mural wykuty w ścianie
Autor: Vhils (Alexandre Farto)
Lokalizacja: ul. Kopernika 28
Rok powstania: 2014
Wspominałam już o muralu ze stalowych prętów, wspominałam o mozaice przedstawiającej gekona. Pora na mural… wykuty w tynku. To ewenement na skalę miasta powstały dzięki pomysłowi Portugalczyka Vhilsa. Głównymi narzędziami dla tego artysty są: dłuto, młotek i wiertarka – skuwając wierzchnią warstwę tynku odsłania kolejne, przez co dzieło nabiera głębi. Vhils w swych pracach wykorzystuje twarze spotkanych w danym mieście ludzi. Nie inaczej było w Łodzi – Portugalczyk wykuł w ścianie przy ul. Kopernika 28 profil spotkanej w centrum kobiety.
Murale w Łodzi: „Pocztówka z Łodzi”
Autor: Tats Cru
Lokalizacja: ul. Żwirki 6
Rok powstania: 2010
Przy ulicy Żwirki 6 w 2010 roku powstał przy okazji IX edycji Outline Colour Festival jeden z najbardziej charakterystycznych łódzkich murali – Pocztówka z Łodzi, która wyszła spod ręki nowojorskich artystów. Mural przedstawia kilka elementów – flagę miasta, Białą Fabrykę, ulicę Piotrkowską oraz cegły, które przy bliższym przyjrzeniu się okazują się być pełne różnych napisów. Powstanie muralu wycenione zostało na 120 tys. zł! Zużyto 400 litrów farby w spray i 50 litrów farby na tło.
Murale w Łodzi
Autor: Adam Rżanek
Lokalizacja: ul. Piotrkowska 217
Rok powstania: 2017
Centrum Łodzi, a w nim mini plaża z leżakami tuż przy barze… Tak wygląda Piotrkowska 217, czyli miejsce, w którym znaleźć można kolejny mural – powstałe w 2017 roku dzieło skierowane do lokalnych społeczności polskich miast. Mieszkańcy poproszeni zostali o wymyślenie hasła, które będzie promować miejsce, które uznają za swoje. Wygrało hasło Łodzianina: Moja Łódź, moje wiosła, mój cel. Do hasła miejscowi artyści przygotowali kilka propozycji murali. Dzięki głosowaniu w mediach społecznościowych wygrał projekt łódzkiego grafika i rysownika, Adama Rżanka.
Murale w Łodzi: „Łódź”
Autor: członkowie grupy Design Futura
Lokalizacja: ul. Piotrkowska 152
Rok powstania: 2001
„Łódź” to mural rekordzista. Najstarszy wielkoformatowy (900 m2!) łódzki mural przy słynnej Piotrkowskiej wpisany został do księgi rekordów Guinnessa jako największe graffiti na świecie. Obecnie stracił ten honorowy tytuł, ale i tak robi wrażenie. Przedstawione zostały na nim miejsca charakterystyczne dla Łodzi – Plac Wolności z pomnikiem Tadeusza Kościuszki, Ratusz, zabytkowy tramwaj i Kościół Zesłania Ducha Świętego. Oraz oczywiście łódź z polską banderą. Ponoć do powstania tego obrazu zużyto 2000 puszek farby!
Murale w Łodzi: „Tańcząca para”
Autor: bliźniacy OsGemeos oraz Aryz
Lokalizacja: ul. Roosvelta 5
Rok powstania: 2012
Kolejny oryginalny – żeby nie powiedzieć kontrowersyjny – mural znajduje się przy ul. Roosvelta 5. Dzieło brazylijskiego duetu Gustavo i Otavio Pandolfo znanego bardziej jako OsGemeos oraz Hiszpana Aryza przedstawia tańczącą parę – chłopca o żółtej twarzy i inkaskich rysach (autorstwa OsGemeos) oraz praktycznie nagą dziewczynę (spod ręki Aryza), z której szyi wypadają wspomnienia o byłych kochankach. Powstanie murala zajmującego powierzchnię ponad 460 m² (18 x 26 m), zużyto ponad 600 puszek farby w sprayu oraz ok. 150 litrów farby akrylowej.
Murale w Łodzi: „Enjoy the silence”
Autor: Etam Cru (Mateusz Gapski „Bezt”, Przemek Blejzyk „Sainer”) / Robert Proch
Lokalizacja: przy parkingu OFF Piotrkowska (wejście od ul. Sienkiewicza)
Rok powstania: 2016
Praca zespołu Etam Cru (dla nich to już siódmy mural w Łodzi!) i Roberta Procha zaowocowała ogromnym muralem (prawie 700 m2!) w bardzo stonowanej kolorystyce i pozornym braku dynamiki. Przykuwa jednak wzrok! Na poniższym zdjęciu zmieścił się niestety tylko fragment pracy.
Murale w Łodzi
Autor: Good Looking Studio
Lokalizacja: ul. Piotrkowska 114
Rok powstania: 2018
Ten mural łączy w sobie dwie części – artystyczną, nawiązującą do stylistyki kamienicy, na której się znajduje oraz reklamową w środkowej części (stylizowaną na ekran kinowy), w której – jak można się domyślić – co jakiś czas aktualizowana jest reklama. W części artystycznej odwzorowano dokładnie wszystkie elementy, od zdobień na gzymsach, przez gołębie po mieszkańców. W „okienku sprzedaży biletów do kina” widać starszą kobietę, dla której wzorem była babcia właściciela budynku i pomysłodawcy murala.
Murale w Łodzi: „Primavera”
Autor: Przemek Blejzyk „Sainer”
Lokalizacja: ul. Uniwersytecka 12
Rok powstania: 2012
Kolejny z moich ulubionych łódzkich murali, jeden z najpopularniejszych. Wysoka na 20 metrów dziewczyna symbolizująca wiosnę, pierwotnie miała niebieskie włosy. Kolor farby jednak wyblakł i kolorowa postać może się aktualnie poszczycić siwą fryzurą. Dzieło powstało jako część pracy dyplomowej autora na ASP.
Murale w Łodzi
Autor: Mariusz Waras „M-City”
Lokalizacja: ul. Tuwima 16
Rok powstania: 2013
Na jednopiętrowym budynku przy Tuwima 19 obejrzeć można kilkuczęściowy owalny mural przedstawiający czarno-biały pejzaż miejski.
Murale w Łodzi: „Kobieta Kot”
Autor: Jan Michał Raspazjan
Lokalizacja: ul. Sienkiewicza 39
Rok powstania: 2015
Futurystyczna kobieta kot wygląda, jakby siedziała na dachu salonu urody przyklejonego do elewacji wyższego budynku. Mural ten powstał w ramach Festiwalu Energia Miasta.
Murale w Łodzi: „List miłosny”
Autor: Aryz
Lokalizacja: ul. Pomorska 67
Rok powstania: 2011
Mural autorstwa hiszpańskiego artysty Aryza przedstawia piękną kobietę czytającą w wannie list miłosny. Na uwagę zasługuje fakt, że obraz ten wykorzystany został przez japoński koncern Capcom w grze Devil May Cry. Ponadto spod ręki Aryza wyszła też „Martwa Natura” – mural, który zobaczyć można przy ul. Politechniki 16.
Murale w Łodzi: „Drugie życie fabryki”
Autor: Andrzej PoProstu
Lokalizacja: ul. Pomorska 79
Rok powstania: 2016
Pochodzący z Torunia autor muralu projektując swoje dzieło, inspirował się dawnymi szablonami, rycinami i designem charakterystycznym dla tkanin z łódzkich fabryk. Obraz powstał w ramach drugiej edycji Festiwalu Energia Miasta organizowanego przez Fundację Urban Forms.
Murale w Łodzi: „Fala”
Autor: DALeast
Lokalizacja: ul. Pomorska 92
Rok powstania: 2015
Kolejne dzieło chińskiego artysty, którego prace charakteryzują się złożonością setek linii układających się w spójną całość. Motyw fali ma nawiązywać do zachodzących na co dzień zmian, ale i współgrać z nazwą miasta. DALeast używa w swych pracach motywu zwierzęcego – nie inaczej jest w tym przypadku. Przyglądając się bliżej można zauważyć niewielkiego ptaka wieńczącego obraz.
Murale w Łodzi
Autor: Piotr Chrzanowski / Michał Chrzanowski / Katarzyna Zielińska
Lokalizacja: ul. Wierzbowa 52
Rok powstania: 2015
Mural na Wierzbowej powstał z okazji 90 rocznicy założenia łódzkiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji. Fotorealistyczny obraz oddaje niemal doskonale zdjęcie budowniczych miejskich kanałów zrobione podczas budowy wodociągów przy ul. Pienistej w 1927 r.
Murale w Łodzi: „Traphouse”
Autor: Sainer / Bezt (Etam Cru)
Lokalizacja: ul. Nawrot 81
Rok powstania: 2012
Etam Cru w 2012 namalowali na jednym z budynków przy ulicy Nawrot dom-pułapkę. Przekrzywiona, kolorowa rudera miała za zadanie odwracać uwagę od szarości okolicznych budynków. Wkomponowane w dzieło rzeczywiste okno ciekawie prezentuje się na pewno szczególnie wieczorem, gdy w pomieszczeniu zapalone jest światło.
Murale w Łodzi: „Dziewczynka z pieskiem”
Autor: Jakub Michalski
Lokalizacja: ul. Tuwima 98 (widoczny od ul. Wierzbowej)
Rok powstania: 2018
Mural przedstawiający dziewczynkę z psem powstał na ok. stuletnim budynku dzięki inspiracji twórczością Juliana Tuwima (poemat „Kwiaty polskie”), poety pochodzącego właśnie z Łodzi.
Murale w Łodzi: „Kontemplacja” („Contemplare et contemplata aliis tradere”)
Autor: Paulina Nawrot (grupa Vera Icon)
Lokalizacja: ul. Wólczańska 27
Rok powstania: 2016
To jeden z 8 murali powstałych z okazji 800-lecia zakonu Dominikanów. Obraz przedstawia siedzącego na gałęzi św. Dominika czytającego Biblię. W jego otoczeniu latają stada niebieskich ptaków mających symbolizować duchowy sens lektury. Dzieło to wyszło spod ręki Pauliny Nawrot z katolickiej grupy Vera Icon. Inne murale z tego cyklu to: Orły (ul. Próchnika 15), Pawie (ul. Gdańśka 24), Czarny kruk (ul. Żeromskiego 31), Kościół (ul. Gdańska 57) oraz Jaskółki (ul. Legionów 41).
Murale w Łodzi: „Dementia”
Autor: Gaia
Lokalizacja: ul. Kilińskiego 79
Rok powstania: 2016
Najbardziej zniszczony mural, który udało mi się odnaleźć wbrew pozorom nie znajduje się na obrzeżach miasta. Zdobi ścianę w samym centrum! Przy tworzeniu otwierającego II edycję Festiwalu „Energia Miasta” dzieła „Dementia” nowojorczyk zwany Gaia posłużył się motywem przewodnim w postaci miejskiego cyklu „budowanie, niszczenie, burzenie i odbudowa”. Praca ma na celu wskazanie problemu stopniowego wymazywania przeszłości tak ze struktury architektonicznej jak i pamięci ludzi żyjących w danym mieście. Paradoksalnie to właśnie ten mural wymazywany jest przez upływający czas…
Murale w Łodzi
Autor: ???
Lokalizacja: na rogu ulic Piotrkowskiej i Piłsudskiego
Rok powstania: ???
Niestety nie udało mi się nic dowiedzieć o poniższym muralu. Już na pierwszy rzut oka jednak widać, że obraz przedstawiający okna i wyglądających z nich mieszkańców jest dość wiekowy.
Murale w Łodzi: „Narodziny dnia”
Autor: Wojciech Siudmak
Lokalizacja: ul. Więckowskiego 4 (w podwórzu)
Rok powstania: 2018
W podwórzu przy ul Więckowskiego 4 znaleźć można spory mural autorstwa Wojciecha Siudmaka, artysty specjalizującego się w nurcie realizmu fantastycznego. Przeniesiona na 260 płyt z gresu praca przedstawiająca baśniowe postacie zdobi trzy ściany.
Murali w Łodzi jest tyle, że nie sposób zobaczyć wszystkie dzieła w trakcie jednej – tym bardziej jednodniowej – wizyty. To wszystko, co udało mi się odnaleźć w ciągu kilku godzin spaceru w morderczym upale. Wymagało to sporego wysiłku, ale zdecydowanie było warto. I do Łodzi jeszcze wrócę, bo sporo murali (w tym tych, które bardzo chciałabym zobaczyć) czeka na mnie.
Spodobał Ci się powyższy tekst? Polub go na Facebooku lub udostępnij, może komuś się przyda! Będzie mi również niezmiernie miło, jeśli pozostawisz po sobie ślad w postaci komentarza.
Rocznik 86. Zarażona podróżniczym bakcylem od ponad 25 lat, raczej bez szans na wyleczenie. Lubiąca ciepełko miłośniczka Azji Południowo-Wschodniej oraz paradoksalnie… Islandii. W wolnej chwili zajmuje się swoimi pozostałymi pasjami jakimi są rośliny owadożerne oraz amatorsko fotografia.
